Gele anemoon op landgoed Sandwijck

De Bilt

Op landgoed Sandwijck stuitte ik op een groepje gele anemonen. Van een afstandje leek het op speenkruid, maar de gedeelde blaadjes lieten al direct zien dat het om een anemoon ging. De gele anemoon is een zeldzame plant en komt in Nederland van nature alleen voor in Limburg. In 1683 wordt ze al vernoemd in het Haarlemmerhout en het Haagse bos. Sindsdien wordt ze op veel meer buitenplaatsen vermeld en is ze dan ook een echte stinzenplant.
Het sap van deze anemoon is giftig en werd in Siberië als gif gebruikt voor pijlpunten.

Gele anemoon; Anemone ranunculoides

Bostulp en grote sneeuwroem

Bunnik & de Bilt


Op Amelisweerd lieten de bostulpen al hub gele knoppen zien. Op Sandwick stond grote sneeuwroem in bloei.

Anemone nemorosa 'Vestal'; Bosanemoon met een halskraag

Bunnik

Tussen de bloeiende bosanemonen op Oud Amelisweerd stonden enkele groepjes anemonen die nét iets lichter van kleur waren. Deze bleken bloemen met een halskraagje te hebben. Het gaat hier om de vrij zeldzame Anemone nemorosa 'Vestal'. De herkomst van de soort is onbekend, maar wordt al in 1870 in Engeland genoemd. De oorspronkelijke meeldraden zijn in kroonbladen veranderd, waardoor de soort zich niet met zaad kan vermenigvuldigen. Zij is dan ook aangewezen op vermeerdering door kruipende wortelstokjes. 'Vestal' begint meestal wat later met bloeien dan de gewone bosanemoon. 'Vestal' groeit op verschillende buitenplaatsen langs de Vecht.

Anemone nemorosa 'Vestal'

Blauwe bosanemoon

Bunnik & de Bilt

Verscholen in het bos op landgoed Oud Amelisweerd en landgoed Sandwijck groeiden enkele blauwe bosanemonen. Deze variant zie je zelden. Waarschijnlijk gaat het om de Anemone nemorosa 'Allenii'.

Anemone nemorosa 'Allenii'?

Riettulpen in bloei

Bunnik


Aan de rand van een rietveld, vlak bij het landgoed Oud Amelisweerd, stonden tientallen kievitsbloemen te bloeien. Deze riettulpen zijn hier hoogstwaarschijnlijk aangeplant, want ze stonden in een afgezonderd groepje bij elkaar. Wanneer de kievitsbloem nog gesloten is, heeft ze wel wat weg van een kievitsei en de plant bloeit wanneer de kieviten hun eieren leggen; in maart en april. De Latijnse naam is Fritillaria meleagris. Fritillus betekent dobbelbeker. De bloemen zijn gestipt als een dobbelsteen en de bloemkroon is gevouwen als een beker. Meleagris betekent gevlekt verendek, zoals van een parelhoen.

 

De wilde kievitsbloem is een zeldzame soort in Nederland en gaat nog steeds achteruit. Ontwatering, intensivering van de landbouw (veelvuldig maaien) en overbemesting zorgen nog steeds voor het verdwijnen van groeiplaatsen. Wordt er op de ene plaats een vermogen uit gegeven om het plantje te redden en het gebied te beschermen, op de andere plaats wordt er gewoon jaarlijks slootafval op gedeponeerd, heeft de groeiplaats te lijden onder een wegverbreding en kwijnt ze weg in het ongemaaide ruigte. De kievitsbloem komt in geheel West Europa voor, alhoewel ze ook elders op veel plekken verdwenen is. In Nederland groeit nog 80% van onze populatie langs de Vecht en langs Het Zwarte Water in Zwolle. Een makkelijke plant is het niet; het zaad doet er minimaal 5 jaar over om uit te groeien tot bloeiende plant en ze geeft de voorkeur aan een vochtige bodem met als grondsoortovergang: klei-op-veen naar veen. Buiten haar natuurlijke groeiplaatsen is de wilde kievitsbloem ook een zeldzame stinzenplant, die vroeger op buitenplaatsen werd aangeplant om de tuinen en het park te verfraaien.

Met het LOP de winter door

Landschaponderhoud Project (LOP) Movens -leiden


Het lentezonnetje begint in kracht toe te nemen en veel landgoederen laten weer hun fraaie bloemenpracht van de vele stinzenplanten zien. Ook het LOP haalt weer even adem. We zijn de koude winter goedgemutst doorgekomen en hebben weer een hoop werk verricht voor de opdrachtgevers. De meeste werklocaties van het LOP liggen nogal afgelegen. Lunchen doen we dan ook vaak in het open veld of in de bedrijfsbus. Deze winter hebben we dan ook extra werkjassen aangeschaft om de kou te trotseren. LOP Wendakker heeft deze winter met veel enthousiasme op voornamelijk landgoederen gewerkt.

 

Stoephout

Op Stoephout, een landgoedje in Wassenaar, hebben we een strook doorgeschoten hakhout terug gezet. Dit was hard nodig. De dikke elzen waren zo afgetakeld en gevaarlijk dat er zo nu en dan 1 op een doorgaande weg belandde. Met behulp van een lier konden we de overhangende bomen de juiste kant op krijgen. Op het landgoedje hebben we verder met behulp van bosmaaier en snoeigereedschap het gras en ruigte in een oude boomgaard aangepakt en paadjes hersteld.

De Wagenschuur

Op landgoed ‘De Wagenschuur’ in Wassenaar zijn we vooral bezig geweest met het wegzagen van ongewenst houtopslag en het verwijderen van slechte eiken met behulp van motorzagen, touw en lier. Hier is licht en ruimte vrij gekomen om struiken aan te planten. Oude stobben zijn tot in de grond weg gefreesd en het LOP heeft het stuk klaar gemaakt voor aanplant; met behulp van trekkers hebben we verteerde bladgrond aangebracht en met behulp van een tuinfrees de grond doorgewerkt. Het LOP helpt later dit jaar mee met de nieuwe aanplant. Doel van de aanplant is om het landgoed verder te verfraaien en om vogels en wilde dieren meer dekking te geven. Het LOP is ook druk bezig geweest om een aantal bospaden die al jaren nagenoeg ontoegankelijk waren, te herstellen. Met bosmaaiers, bladblazers, handzagen, snoeischaren en ander gereedschap gingen we bramen, ruigte, houtopslag en het blad te lijf. Op een landgoed als deze raak je nooit uitgewerkt, maar het LOP heeft er in ieder geval weer een plaatje van gemaakt.
 

 

SBB Elswout

LOP Wendakker wordt regelmatig ingehuurd door Staatsbosbeheer. Op landgoed Elswout, vlak bij Haarlem, heeft het LOP ook nu weer meegeholpen met het bladvrij maken van een groot aantal wandelpaden, fraaie moshellingen en schilderachtige zichtassen. Met behulp van bladblazers en handgereedschap hebben we bladrillen gemaakt, die een loonwerker met behulp van een borstelmachine kon afvoeren. Ook hebben we op het landgoed een aantal groepen oude en uitgezakte rododendrons afgezet, zodat ze weer fris uit kunnen lopen. Andere klusjes op het landgoed waren o.a. het verwijderen van bramen en het egaliseren van molshopen. In het duingebied is met behulp van handzagen en motorzagen houtopslag van esdoorns en Amerikaanse vogelkers verwijderd. Deze bomen en struiken zijn niet inheems in Nederland en als er niet ingegrepen wordt, overwoekeren ze de van nature voorkomende hout- en plantensoorten.

 

SBB zwerfvuil

Door het wegvallen van een LOP-ploeg zat SBB met een groot probleem. Deze werkploeg zorgde er immers voor dat het immens grote duingebied van SBB tussen Zandvoort en Wassenaar vrij werd gemaakt van zwerfvuil. De overgebleven LOP-ploegen van Movens zagen het dan ook als hun taak om dit werk over te nemen. Wandel- en ruiterpadenpaden werden afgestruind, duingebieden uitgekamd, hangplekken en parkeerplaatsen opgeruimd met als buit een ongelooflijke hoeveelheid aan zwerfvuil. Wandelaars waren zeer positief en zeiden zich te schamen dat de mensheid zoveel rotzooi kon achterlaten. Niet alleen knapt het duingebied door het verwijderen van het afval weer op (veel afval verteert niet of nauwelijks), maar ook vogels en dieren kunnen anders verstrikt raken in sommige afval of eten het plastic op, wat in hun maag achterblijft. Door het volle maaggevoel kunnen deze dieren uiteindelijk doodgaan aan voedselgebrek. Zolang er mensen in het duingebied komen, zal er altijd wel afval rondslingeren. De LOP-ploegen van Movens zullen dan ook geregeld het duingebied afstruinen om een bijdrage te leveren aan het opruimen van het zwerfvuil.


Privacy

Deelnemers van het LOP zijn erg trots op hun werk. Ze hebben dan ook allemaal getekend dat ze zichtbaar op de foto's mogen staan voor dit artikel op de website van het DAC. Deze andere foto's verschijnen binnenkort dan ook op de website van Movens en laten een nog beter beeld zien van ons werk.


 

Slanke sleutelbloem

Bunnik

Langs een smal slootje op het landgoed Oud Amelisweerd stonden tussen de uitgebloeide winterakonieten tientallen slanke sleutelbloemen te pronken in de zon. Deze soort komt vrijwel alleen voor in Centraal-Europa en groeit in vochtige, voedselrijke bossen, in bergweiden en in beekdalen. In Nederland is ze vrij zeldzaam en groeit ze voornamelijk in het zuid-oosten van het land.

Slanke sleutelbloem - Primula elatior
klik op foto voor vergroting
 

Sommige mensen zijn allergisch voor sleutelbloemen. Thee van de slanke sleutelbloem verlicht de verkoudheid en droge hoest. Ook wordt ze gebruikt bij het behandelen van jicht, migraine en slapeloosheid.

Witte waas door sterhyacint

Wassenaar

Eindelijk voorjaar; de futen zijn naarstig op zoek naar nestmateriaal, de ijsvogeltjes vliegen verliefd achter elkaar aan en de vroege sterhyacint tooit de bemoste bosbodem met een witte waas.

Vroege sterhyacint - Scilla bifolia

De vroege sterhyacint ( Scilla bifolia) is een stinzenplantje met meestal blauw-violette bloempjes. Ik trof zelf op een landgoed in Wassenaar voornamelijk witte exemplaren aan. Het bolgewasje komt oorspronkelijk uit Midden- en Zuid-Europa. In Nederland is het een zeldzame soort en is ze vooral te vinden op een aantal landgoederen langs de binnenduinrand, in Friesland, Groningen en Overijssel.
Kenmerkend zijn haar twee gootvormige bladeren. De zaden bevatten een aanhangsel waar mieren verzot op zijn en mieren slepen de zaden dan ook naar het nest, waardoor de zaden verspreid worden.

Bijzondere bouwwerken op landgoed Rosendael

Rozendaal

Onlangs weer eens rondgestruind in de omgeving van Arnhem, waar ik een paar keer gewoond heb. Zo ook een bezoekje gebracht aan landgoed Rosendael, één van de oudste parken van Nederland. Hoewel er een grote variatie aan dier- en plantensoorten is, leek nu nog alles in winterslaap. Toch scharrelde een grote gele kwikstaart langs de waterlijn op zoek naar voedsel en vloog een ijsvogeltje al roepend laag over de vijverpartijen.
Landgoed Rosendael staat vooral bekend om haar fraaie bouwwerken, als de Bedriegertjes en de Schelpengallerij.

Het bouwwerk de Bedriegertjes is eind 17e eeuw en in de 18e eeuw aangelegd en bestaat uit fontijntjes die 'spontaan' aangaan en je nat spuiten als je er langs loopt. Het geheel is versierd met wanden van natuursteen, schelpen en koraal.

De schelpengalerij is zeer bijzonder en rond 1730 aangelegd naar ontwerp van de beroemde tuinarchitect Daniël Marot. Twee marmeren dolfijnen voeden de watertrap in het midden van de galerij met water. De wanden van het fraaie bouwwerk zijn bedekt met bijzondere schelpen en koralen.

Fraaie bouwwerken op landgoed Rosendael

Klik op foto voor vergroting